Door Na zestien jaar is het crematorium in Evere eindelijk voltooid. Momenteel worden er technische crematies uitgevoerd als onderdeel van de testfase, zonder enige ceremonie. Vanaf 2 april zal het crematorium volledig operationeel zijn.
Xavier Godart, directeur van de intercommunale Cremabru, die zowel het crematorium in Ukkel als dat in Evere beheert, heeft bijna de helft van zijn carrière aan dit project gewerkt. Het idee voor een tweede, kleiner crematorium in Brussel werd gelanceerd op 17 december 2008 na een bezoek aan een crematorium in Metz, samen met onder andere Rudi Vervoort, destijds burgemeester van Evere.
Het lange tijdsbestek kan worden toegeschreven aan de langdurige procedures voor het selecteren van een architect, het verkrijgen van stedenbouwkundige en andere vergunningen, en het vinden van aannemers en leveranciers. Als gevolg hiervan is het oorspronkelijk begrote budget van 4,4 miljoen euro gestegen tot ruim 9 miljoen euro.
De architect achter het gebouw is Eduardo Souto de Moura, een Portugese architect en winnaar van de Pritzkerprijs. Samen met de Belg Jean-Christophe Mathen heeft hij een sober gebouw met strakke lijnen ontworpen. Het gebouw bestaat uit twee kelderverdiepingen met ovens en twee gelijkvloerse verdiepingen met aula’s met respectievelijk 144 en 72 zitplaatsen, wachtzalen, een cafetaria en een koffiehoek. Godart beschrijft het als een gebouw op mensenmaat.
Sinds half januari worden de ovens gebruikt voor technische crematies zonder plechtigheid of ceremonie. De aula’s worden nog steeds geschilderd en er wordt gewerkt aan de technische en audiovisuele installaties. Op 2 april zal het crematorium volledig operationeel zijn.
In Brussel overlijden jaarlijks negen- tot tienduizend mensen, waarvan 53 procent wordt gecremeerd. Dit ligt iets onder het Belgische gemiddelde van ongeveer zestig procent. Dit komt voornamelijk door de diverse bevolkingssamenstelling van Brussel, waarbij moslims, orthodoxe christenen en joden geen gebruik maken van crematie.
Tot nu toe was het 90-jarige crematorium in Ukkel het enige crematorium in Brussel, met vijf ovens en drie aula’s waar jaarlijks ongeveer vijfduizend crematies plaatsvinden. Het nieuwe crematorium in Evere is niet gebouwd vanwege capaciteitsproblemen in Ukkel, maar eerder vanwege de mobiliteitsproblemen in Brussel. Het is handig om zowel in het noorden als zuiden van de stad een crematorium te hebben.
Godart verwacht dat er in de toekomst jaarlijks zesduizend crematies zullen plaatsvinden, waarvan vierduizend in Ukkel en tweeduizend in Evere. Beide locaties zullen worden beheerd door het personeel van de intercommunale, bestaande uit ongeveer dertig medewerkers.
Het werk van het personeel is in de loop der jaren aanzienlijk veranderd. Bij aanvang waren er vaak geen plechtigheden bij crematies of duurden deze slechts twee minuten. Nu vindt bij 86 procent van de crematies een ceremonie plaats met toespraken, fotomontages, video’s, muziek of live muzikanten. De kosten voor een crematie met ceremonie bedragen tussen de 670 en 700 euro.
Gemiddeld duurt een ceremonie tegenwoordig 25 minuten en nemen ongeveer 25 mensen hieraan deel, volgens statistieken van Cremabru. Er zijn echter uitschieters waarbij slechts twee personen aanwezig zijn of juist enkele honderden mensen.
Het nieuwe gebouw is ontworpen om zich aan te passen aan deze variërende aantallen bezoekers, aldus Godart. De grote aula biedt plaats aan vijfhonderd personen, terwijl de kleine aula nog steeds intiem en gezellig is, zelfs wanneer er maar een handjevol mensen aanwezig is. Voor het verstrooien van as werkt Cremabru samen met de gemeente Evere, die recentelijk haar begraafplaats heeft uitgebreid met een grote strooiweide.
Het nieuwe crematorium maakt gebruik van gasovens, die energetisch efficiënt zijn en per crematie dertig kubieke meter gas verbruiken. Op dit moment overweegt Cremabru om de gasovens in Ukkel te vervangen door elektrische ovens.
In Evere is er ook ruimte voor een resomator, een apparaat waarmee lichamen opgelost kunnen worden in heet water met loogzout. Cremabru onderzoekt momenteel de financieringsmogelijkheden voor dit apparaat om open te staan voor nieuwe vormen van lijkbezorging, zoals resomatie. Het composteren van lichamen, bekend als humusatie, wordt echter niet als realistische optie beschouwd voor Brussel vanwege de uitdaging om daarvoor een geschikte locatie te vinden.
Nu het crematorium in Evere eindelijk voltooid is, kan Godart zich richten op een ander project dat al enkele jaren in ontwikkeling is: het dierencrematorium. Dit crematorium zal worden gebouwd op het afgesloten terrein van de begraafplaats van Schaarbeek en zal één oven, koelruimtes en plekken voor afscheidsrituelen bevatten. Het is nog onbekend wanneer dit gereed zal zijn. Godart hoopt echter dat het sneller zal gaan dan bij het project in Evere.
