Japanse uitvaartsector worstelt om gelijke tred te houden met stijgende sterftecijfers
Vorig jaar overleden meer dan 1,56 miljoen mensen in Japan, het hoogste aantal sinds de statistieken voor het eerst werden bijgehouden in 1899. Men verwacht dat dit aantal verder zal stijgen en tegen 2040 rond de 1,67 miljoen zal liggen.
Zowel de uitvaartsector als gemeentelijke overheden hebben moeite om hiermee om te gaan. In sommige gevallen moeten rouwende families bijna twee weken wachten om hun dierbaren te begraven. Dit voegt stress toe aan een reeds traumatische periode.
Volgens het Japanse ministerie van Volksgezondheid was het aantal sterfgevallen tijdens het kalenderjaar 2022 met 8,9 procent gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. In de afgelopen twee decennia is dit aantal met 150 procent toegenomen.
De meest recente statistieken uit 2022 tonen aan dat kanker de belangrijkste doodsoorzaak is. Het eiste het leven van 385.787 mensen, bijna een kwart van het totaal. Andere belangrijke oorzaken zijn hartziekten (232.879), ouderdom (179.524), vaatziekten in de hersenen (107.473), longontsteking (74.002) en coronavirus (47.635).
Crematievertragingen
Onder de vele families die te maken hebben gehad met lange vertragingen bevindt zich een vrouw in de veertig uit Chigasaki, prefectuur Kanagawa. Ze verloor haar 94-jarige grootmoeder in februari van dit jaar.
De vrouw regelde alles met een begrafenisonderneming om haar oudere ouders de moeilijke taak te besparen. Ze koos voor een eenvoudig plan waarbij mensen hun respect konden betuigen in het crematorium zonder een begrafenisplechtigheid. Maar de eerstvolgende beschikbare crematiedatum was 11 dagen nadat haar grootmoeder was overleden.
Het gezin moest 13.000 yen (90 Amerikaanse dollars) per dag betalen om het lichaam te bewaren. Ze probeerden een ander crematorium te vinden dat snellere service kon bieden in een andere gemeente, maar de transportkosten maakten dit onrendabel.
“Het bedrag was een grote last voor mijn ouders, die gepensioneerd zijn. Het was een lange wachttijd en duur, en ik was hier echt door verrast,” zegt de vrouw.
Koeling voor Overledenen
Tatumi Kogyo, een apparatuurfabrikant in Kawasaki, prefectuur Kanagawa, zegt dat het aantal bestellingen dat het vorig jaar ontving voor koelkasten die worden gebruikt om overledenen te bewaren, vijf keer zo hoog was als in 2019.
Dit jaar is er nog meer vraag vanuit begrafenisondernemingen en crematoria.
Crematies zelfs op ‘ongeluksdagen’
Sommige gemeenten proberen de capaciteit te vergroten door renovatie of nieuwbouw van crematoria, voornamelijk in stedelijke gebieden waar vertragingen een probleem zijn.
In Yokohama, nabij Tokio, hebben vier gemeentelijke faciliteiten vorig boekjaar samen 34.000 lichamen gecremeerd. De gemiddelde wachttijd is nu vijf tot zes dagen. Om dit te verkorten, werkt de stad aan het verbeteren van diensten en probeert men mensen te overtuigen om crematies te boeken op zogenaamd ongelukkige dagen, zoals tomobiki.
Tomobiki betekent “je vriend meeslepen” en wordt gewoonlijk vermeden bij begrafenissen en crematies. Maar met vier tot zes tomobiki-dagen per maand draagt deze bijgeloof bij aan de achterstand in crematies.
Yokohama heeft ook plannen om een nieuw faciliteit te bouwen die over drie jaar in gebruik zal worden genomen. Yamaguchi Makoto, onderhoudsmanager van de begraafplaats van de stad, merkt op: “De vraag blijft stijgen en we moeten daarop reageren. We moeten bestaande faciliteiten verbeteren en nieuwe ontwikkelen.”
De begraafplaats naast de deur
Takeda Itaru, vertegenwoordigend directeur van de Vereniging voor Onderzoek naar Crematie-, Begrafenis- en Begraafplaatsstudies, hoopt nog een andere ingebakken mentaliteit te veranderen. Hij zegt dat plannen voor nieuwe crematoria routinematig vertraging ondervinden omdat “som sommige lokale overheden worstelen om land te verwerven en toestemming te krijgen van bewoners,” die zich ongemakkelijk voelen bij het hebben van een plek van overlijden in hun midden.
“Veel mensen zullen verzet bieden tegen de bouw van een crematorium in de buurt,” zegt hij. “Om die reden moeten we misschien meer nadenken over waar ze worden gebouwd om de perceptie van mensen te veranderen, zelfs als we daarbij naar schilderachtige locaties kijken.”
Vooruit plannen
Volgens prognoses samengesteld door het Nationaal Instituut voor Bevolking en Sociale Veiligheidsonderzoek van Japan zal het aantal jaarlijkse sterfgevallen zelfs na het piekpunt in 2040 hoog blijven. Men verwacht dat dit aantal tot 2070 boven de 1,5 miljoen per jaar zal liggen.
Kotani Midori, vertegenwoordigend directeur van het Senior Research Institute for Life and Culture, helpt mensen zich voorbereiden op het einde van hun leven. “Naarmate de bevolking verder vergrijst, zullen er problemen ontstaan met families die niet in staat zijn om de overledene te ondersteunen en met een toenemend aantal mensen dat rouwt om verliezen.
“Het is belangrijk dat mensen met hun families bespreken hoe ze willen dat hun leven eindigt – wie ze moeten informeren na hun dood – en ook relaties hebben met mensen buiten het gezin, zoals vrienden en buren aan wie ze hun wensen kunnen toevertrouwen terwijl ze nog gezond zijn.”